Dé 3 mindfulness oefeningen om in de zorg toe te passen

Stoppen - observeren - kiezen (SOK)

We razen maar door op een dag. Terwijl juist die momenten van stilstand goed zijn. Met de oefening stoppen – observeren – kiezen maak je in 3 minuten je hoofd rustig, voorkom je stress en kom je weer even bij jezelf. Wanneer je de oefening doet? In de pauze bijvoorbeeld. Of tussendoor als je van patiënt naar patiënt loopt. Je kunt de oefening zelfs op de wc doen: elke minuut is er een die je goed kunt gebruiken.

1. Stoppen
Ga gemakkelijk, ontspannen zitten of blijf stil staan. Haal een paar keer rustig adem. Als je het fijn vindt (en het veilig is) kun je je ogen sluiten. Neem echt de tijd om even te vertragen.

2. Observeren
Probeer vervolgens bewust te worden van je gevoelens en gedachten. Hoe voel je je op dit moment? Welke gedachten zijn er? Welke emoties ervaar je? Hoe voelt je lijf? Voel je spanning en waar zit deze? Probeer alles wat je ervaart te herkennen en te accepteren.

3. Kiezen
Kom weer in het hier en nu en stel jezelf een aantal vragen. Wat is op dit moment het beste voor de cliënt/patiënt of voor de situatie? Welke keuze is de juiste? Wat is nu het meest belangrijk? Waar heb ik behoefte aan, en waar heeft mijn lijf behoefte aan?

Bekijk ook de korte video waarin beleefpsycholoog Krista je meeneemt in deze oefening. Wanneer je de oefening vaker doet, zul je zien dat het steeds makkelijk wordt. Dan heb je misschien geen minuten maar enkele seconden nodig om bij jezelf in te checken.

OpenUp-psycholoog Myrthe: “Het vraagt soms moed om even te vertragen, maar het zorgt vaak voor verrassende resultaten, voor zowel de cliënt/patiënt als de hulpverlener.”

Comfort talk

Als zorgprofessionals heb je soms te maken met cliënten of patiënten die agressief, onzeker of angstig zijn of paniek ervaren. De ‘comfort talk’ kan in zo’n geval helpen. Met deze oefening communiceer je op een positieve, ondersteunende manier. Samen met de cliënt of patiënt bekijk je de situatie door een positieve bril. Dit zorgt voor een andere beleving, waardoor jullie beiden meer ontspannen zijn en het proces soepeler loopt.

Voorbeelden van comfort talk in de praktijk:

Liever niet: 'Ik ga nu het infuus aanprikken, dit kan even pijn doen'.
Beter: ‘Ik ga nu het infuus plaatsen. Het is fijn dat we iets hebben dat verdooft.’

Liever niet: ‘Het is belangrijk dat u niet beweegt in de MRI scanner’.
Beter: ‘Het is fijn dat u stil ligt, zo gaat het onderzoek sneller.’

Liever niet: ‘Het kan zijn dat u zich na de operatie misselijk voelt. Hier is vast een bakje’.
Beter: ‘Als er iets is, druk op de bel, dan zullen we u zo goed mogelijk helpen’.

OpenUp-psycholoog Myrthe: “Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar gesprekstechnieken en hoe een cliënt of patiënt zich voelt. Zo wordt er in zorginstellingen steeds vaker gebruik gemaakt van de ‘comfort talk’. Ook daarin kan mindfulness een rol spelen.”

3 minuten ademruimte

 Je ademhaling is de beste tool om direct in het hier en nu te komen en gevoelens van stress en angst los te laten. En met de oefening ‘3 minuten ademruimte’ bereik je dit al in 3 minuutjes. We leggen hem hieronder uit:  

1. Ga rustig rechtop zitten, op een plek waar je niet gestoord kunt worden. Ontspan je lichaam. Als je het fijn vindt, kun je je ogen sluiten.
2. Vertraag je ademhaling, adem rustig in en uit, door je neus, diep naar je buik.
3. Focus je in eerste instantie op alles wat in jou leeft. Wat ervaar je? Hoe voel je je? Welke sensaties voel je in je lichaam?
4. Verleg dan je focus naar de ademhaling. Volg elke trage inademing, en elke trage uitademing. Dwalen je gedachten af? Breng je aandacht simpelweg weer terug naar je andemhaling. Houd dit een paar minuten aan.
5. In de laatste fase breid je je aandacht weer uit naar je lichaam, je omgeving en hoe je erbij zit. Zo land je langzaam weer in het nu, waarna je je ogen weer rustig kunt openen.

OpenUp-psycholoog Myrthe: “Het stilstaan bij jezelf en je ervaringen en de tijd nemen om echt even je lichaam te voelen is zo belangrijk op een volle dag! Zeker wanneer je er altijd moet zijn voor de ander.”

Vandaag nog aan de slag met mindfulness?

Er zijn veel apps die je op weg helpen met mindfulness. Zo zijn Headspace en Calm bekende mindfulness apps met veel oefeningen die zorgen voor meer ontspanning en innerlijke rust. Liever een app in het Nederlands? De VGZ mindfulness app heeft meer dan 70 praktische oefeningen, voor zowel beginners als gevorderden. Zelfs voor kinderen staan er speciale oefeningen in. Daarnaast is deze app gratis, ook als je niet bij VGZ verzekerd bent.

Bronnen: VGZ, IZZ