Ken jij jouw rechten en plichten als zorgverlener?

Als zorgverlener heb je 2 belangrijke rechten

Volgens de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) heb je een overeenkomst met iedere patiënt die je behandelt. In de WGBO staan alle rechten en plichten van de zorgverlener en de patiënt die bij de behandeling horen. Zo heb je het recht om:

• je eigen beslissingen te nemen. Dit doe je op basis van je deskundigheid en overtuiging. Je hoeft niet zomaar te doen wat een patiënt jou vraagt.
• te weigeren een behandeling uit te voeren. Je hoeft dit niet te doen als je niet vindt dat deze medisch dringend nodig is.

Naast je rechten als werknemer in de zorg heb je ook 4 plichten 

Als zorgverlener heb je meer plichten dan rechten. Deze zijn allemaal bedoeld zodat jij je werk goed en betrouwbaar uitvoert. Als zorgverlener ben je verplicht om:

• goede zorg te geven aan een patiënt. Hierbij respecteer je ook de rechten van de patiënt.
• medisch noodzakelijke zorg te geven.
• de identiteit van de patiënt te controleren voordat je zorg geeft. Dit gebeurt bij het eerste contact van de behandeling.
• een medisch dossier bij te houden. Hierin staat alle informatie over de behandelingen die je aan de patiënt geeft.

De WGBO geldt voor alle zorg rond medische onderzoeken en behandelingen

Zoals eerder beschreven staan in de WGBO alle rechten van de zorgverlener en de patiënt. Deze wet geldt voor medische onderzoeken en behandelingen. Maar ook voor alle zorg die daarmee samenhangt:

• verpleging;
• verzorging;
• nazorg.

Denk bijvoorbeeld aan zorg vanuit de thuiszorg en zorg in een verpleeghuis.

Veel beroepsgroepen in de zorg hebben hun eigen gedragsregels

Als medewerker in de zorg heb je niet alleen met de WGBO te maken. Veel beroepsgroepen in de gezondheidszorg hebben namelijk hun eigen beroepscode en/of gedragsregels. Dit zijn normen, waarden en regels waar de zorgverlener in die beroepsgroep zich aan moet houden. Een voorbeeld hiervan is de Beroepscode V&VN. Dit document met waarden en normen is bedoeld voor verpleegkundigen en verzorgenden en wordt gebruikt in de opleidingen en de dagelijkse zorgpraktijk.

Lees meer over rechten en plichten werknemer zorg in jouw cao

Zorg en welzijn bestaat uit verschillende sectoren. Denk bijvoorbeeld aan de huisartsenzorg, ouderenzorg, jeugdzorg, kraamzorg en nog veel meer. FNV Zorg en Welzijn sluit voor veel van deze sectoren een cao af. Hierin lees je jouw rechten en plichten als werknemer in de zorg over loon, toeslagen, werktijden, overwerk, vakantie en pensioen. Je vind jouw cao op de site van FNV Zorg en Welzijn.

Veelgestelde vragen

Welke rechten heeft een zorgverlener?

Als zorgverlener heb je volgens de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) verschillende rechten. Zo mag je op basis van je deskundigheid en overtuiging zelf beslissingen nemen over de zorg die je verleent. Daarnaast heb je het recht om een behandeling te weigeren als deze medisch niet noodzakelijk is. Naast deze rechten als zorgverlener heb je ook rechten als werknemer in de zorg, zoals vastgelegd in de cao van jouw sector. Hierin staat onder andere informatie over loon, werktijden en verlof.

Wat is de zorgplicht van zorgverleners?

Een zorgverlener heeft een zorgplicht, wat betekent dat hij of zij verplicht is om goede zorg te bieden. Dit houdt in dat je medisch noodzakelijke zorg verleent, de identiteit van de patiënt controleert en een medisch dossier bijhoudt. De zorgplicht is een belangrijk onderdeel van de rechten en plichten van een zorgverlener en zorgt ervoor dat patiënten de juiste zorg krijgen. Voor meer informatie over de rechten en plichten van een werknemer in de zorg kun je jouw cao raadplegen.

Wat zijn situaties waarin een zorgverlener zorg mag weigeren?

Een zorgverlener mag zorg weigeren als een behandeling medisch niet noodzakelijk is, in strijd is met professionele richtlijnen of morele overtuigingen of bij agressief gedrag van de patiënt. Ook als de zorgverlener niet de juiste expertise heeft, kan zorg geweigerd worden. In acute en levensbedreigende situaties blijft de zorgplicht gelden. Dit valt onder de rechten en plichten van een zorgverlener. Voor meer informatie over rechten als werknemer in de zorg, kun je dit opzoeken in je cao.

Bron: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, FNV Zorg en Welzijn, V&VN.